De Belastingdienst gaat vooralsnog vanaf 1 januari 2025 handhaven op schijnzelfstandigheid, ondanks dat opdrachtgevers, zzp’ers en de Belastingdienst zelf niet precies weten wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid. Dat blijkt uit de vorige week gestuurde brief aan de Tweede Kamer van minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en staatssecretaris Idsinga (Fiscaliteit en Belastingdienst). Het commissiedebat dat hierover gisteren – 12 september – werd gevoerd, bracht nog geen verandering in het standpunt van het kabinet.
Bedrijven en organisaties die mensen als zzp’er inhuren voor werk dat zij niet zelfstandig uitvoeren, kunnen vanaf 2025 weer een boete en naheffingen krijgen van sociale premies en belastingen. Daarbij geldt een overgangsperiode van 1 jaar waarin opdrachtgevers nog geen vergrijpboete krijgen – maar alleen een waarschuwing – als zij kunnen bewijzen dat zij stappen zetten tegen schijnzelfstandigheid. Welke ‘stappen’ dat zijn blijft onduidelijk.
Commissiedebat
Staatssecretaris Idsinga erkende tijdens het commissiedebat dat er sprake is van veel onduidelijkheid (‘een groot grijs gebied’) wanneer iemand wel of niet voor eigen rekening en risico onderneemt. Hij benadrukte daarbij dat de Belastingdienst het komende jaar niet ‘hilarisch streng’ gaat controleren: “Er zijn nu 80 belastinginspecteurs die op schijnzelfstandigheid handhaven en dat blijven er 80.” Volgens commissieleden Aartsen (VVD) en Rikkers (BBB) is handhaving onwenselijk. De Belastingdienst weet namelijk niet wat de gevolgen zijn; zzp’ers kunnen opdrachten kwijtraken, hun sector verlaten of gedwongen worden als werknemer aan de slag te gaan. Ook is er nog geen nieuwe wet VBAR. Aartsen vroeg daarom alvast een ‘2 minuten debat’ aan na Prinsjesdag.
Zzp’ers in veiligheidsdomein
De stelling van VVNL in deze discussie is helder: VVNL is vóór vrijheid van ondernemerschap, nota bene een grondrecht in Europa. Zonder de inzet van professionele, zelfstandige beveiligers zijn de gevolgen op het gebied van veiligheid en beveiliging niet te overzien. Bekwame zzp’ers zijn volgens VVNL namelijk cruciaal voor de invulling en uitvoering van – veelal ad hoc, kortdurende en seizoensgebonden – veiligheidsopdrachten in Nederland. VVNL-directeur Leon Vincken: “Dit standpunt hebben we de afgelopen weken ook veelvuldig gedeeld met bewindspersonen, MKB-Nederland en medestanders zoals VVD-Kamerlid Aartsen.” VVNL weerspreekt daarbij dat er bij zelfstandigen in de beveiligingssector per definitie sprake is van een gezagsverhouding (en dus schijnzelfstandigheid), zoals de Nederlandse Veiligheidsbranche onlangs beweerde. Vincken: “Een zzp’er in de beveiliging kan als opdrachtnemer – ook na instructies door zijn opdrachtgever – prima zelfstandig invulling geven aan zijn beveiligingstaken bij een externe klant. VVNL is natuurlijk wel tegen elke vorm van gedwongen zelfstandigheid, in welke sector van de arbeidsmarkt dan ook.”
Overeenkomst inhuur zzp
Het kabinet maakte ook bekend dat er in geen enkele sector meer modelovereenkomsten (voor de inhuur van zelfstandigen) door de Belastingdienst worden goedgekeurd. Deze overeenkomsten kunnen geen zekerheid vooraf geven over het werken buiten dienstverband, omdat dit afhangt van hoe er in de praktijk wordt gewerkt (en niet van wat er in een contract staat), aldus de Belastingdienst. Die boodschap kreeg VVNL vorige maand ook te horen na uitgebreid overleg. Vanuit de branche opgestelde overeenkomsten zijn weliswaar toegestaan, maar zullen bij controles in elk afzonderlijk geval worden getoetst op toepasbaarheid en geldigheid. Dit gold overigens ook al bij een goedgekeurde modelovereenkomst. Inmiddels heeft VVNL de ‘Overeenkomst van opdracht inhuur zzp’ aangescherpt op basis van de huidige ontwikkelingen én laten toetsen door VVNL-advocatenkantoor Lanen & Standhardt. Het gebruik van de overeenkomst geeft uiteraard geen garantie of uitsluitsel. Maar in combinatie met een checklist – met indicaties wanneer iemand wel/niet werkt buiten dienstverband – biedt het een houvast voor VVNL-ondernemers bij het inschatten van de risico’s.
Bijeenkomst 1 oktober
VVNL vertegenwoordigt inmiddels het grootste aantal beveiligingsorganisaties in Nederland. Voor al haar leden wordt 1 oktober een speciale bijeenkomst georganiseerd ‘Zzp’ers in het veiligheidsdomein’. VVNL zal dan uitgebreid stilstaan bij de huidige ontwikkelingen. In overleg met alle VVNL-leden wordt eind dit jaar de verdere koers bepaald.
