Het nieuwe jaar is voortvarend gestart. Bijna alles en iedereen draait weer als vanouds en bekende, terugkerende voornemens zijn grotendeels in rook opgegaan. Bijna alles draait weer als vanouds… uitzondering blijft natuurlijk de escalerende oorlog met een onbeschrijfelijke impact op alle betrokkenen. Dichter bij huis is er nog een andere uitzondering: onze arbeidsmarkt. Weliswaar van een andere orde, maar ook hierbij gaat het om vrijheid: de evolutie van het werknemerschap.
Kies maar uit
Steeds meer mensen wisselen van baan, was deze week het nieuws. In 2022 maakten anderhalf miljoen mensen een overstap. Zo’n een op de vijf werknemers, blijkt uit een analyse van uitkeringsinstantie UWV. En ze stapten niet allemaal over naar een andere werkgever, ze beginnen steeds vaker als zelfstandige. Werknemer zijn raakt uit de mode. Het frequent wisselen van baan krijgt veel weg van een ritje op de A2. Er valt namelijk iets te kiezen. Banen zijn er in overvloed. Laat je gezicht even zien en voordat je het weet ben je voorzien, zo lijkt het. Het ontbreekt nog aan een vergelijkingssite, maar straks wisselen we net zo vaak van baan als van zorgverzekeraar of telefoonprovider. Twee dingen tellen immers vandaag de dag: hoeveel verdien ik per uur en kan ik mijn eigen werktijden/tempo bepalen! Een keuze voor snel gewin en volledige zeggenschap dus. Het begrip werknemer krijgt – onterecht? – het beeld van loonslaaf. Dan is de keuze snel helder: zzp’er worden. Voor veel ondernemers een worsteling. Zeker in de beveiliging.
Loslaten
Toch zie ik het meer als een transitie die jaren geleden al is ingezet. Een overgang waar we met z’n allen best trots op mogen zijn: arbeidskrachten die hun eigen positie bepalen, daar zelf voor opkomen en ook bewust de risico’s dragen. De reacties uit de polder en de politiek over gedwongen zzp’ers die onverantwoorde risico’s nemen, dat is een vastgeroeste, doorgeschoten reflex over behoud en regulering. Ook werknemers verdienen het om losgelaten te worden. Dat gaat met vallen en opstaan. Ondernemers in het mkb weten dat als geen ander, ze passen zich aan, innoveren en ontdekken weer nieuwe kansen. Helaas blijft alles wat samenhangt met flex en zzp omgeven door negativiteit. Ook in de beveiligingsbranche duikt dat beeld vaak op. Waarom? Niet zo ingewikkeld. Andersoortige verdienmodellen zijn vreemd en vragen om aanpassing. Voor grote ondernemingen is dat geen eenvoudige opgave, zeker niet als steeds méér bedrijven aan de weg timmeren en van de koek willen eten.
Haagse politiek
Tegelijkertijd dringt het negatieve sentiment diep door in de Haagse politiek. Een batterij aan wetgeving is in de maak om flex terug te dringen en werknemers terug te duwen in hun hok uit de 20e eeuw. Het gaat zelfs zover dat we straks geen cao’s meer nodig hebben, maar alleen het ministerie van SZW dat via wetgeving dicteert wat wel en niet kan qua flex. Het in- en uitlenen van arbeid wordt aan verregaande regelgeving gebonden, oproepcontracten verdwijnen en meerwerk gaat tot het verleden behoren, want ieder kwartaal recht op een aangepast contract. En oh ja, opvolgende contracten met tussenpozen, dat verdwijnt net zo snel als we niet oppassen. Alles ten gunste van het vaste contract en de zekerheid voor onbepaalde duur. Het excuus: uitbuiting van werknemers tegengaan. Maar het gericht aanpakken van uitbuiting en handhaving door de arbeidsinspectie schiet tekort, met als gevolg dat een exces meteen aanleiding geeft tot extra regelgeving voor allen.
Ondernemer in veiligheid
Blijft vreemd dat onze politici geen notie hebben hoe het mkb anno 2023 in werkelijkheid is geregeld en wat de behoefte van werknemers is. Hoe werknemers tegenwoordig betrokken zijn bij cao-onderhandelingen en hoe in cao’s hun belangen optimaal geregeld zijn. Ja, er zijn uitzonderingen. Maar zeker niet in het veiligheidsdomein. Daar maken we cao’s op basis van gelijkheid, in gesprek met álle betrokkenen. Daar staat de professional voorop en bepaalt deze zoveel mogelijk zelf zijn eigen werktijden, met een gemiddeld hoger salaris dan collega’s elders in de sector, met mantelzorg en een eigen opleidingsbudget. En kiest hij of zij voor het ondernemerschap? Dan wordt ook deze ondernemer in veiligheid met open armen ontvangen. Want laten we eerlijk zijn: zonder volwassen professionele arbeidskrachten geen veiligheid. Onze beveiligers zijn geen pubers die aan een lijntje moeten lopen. De regels die we hebben zijn zoveel mogelijk hun eigen keuzes. Ook als ze kiezen voor een bestaan als zzp’er.
Dus polder en politiek: stop regulering en doe een stap terug. Het gaat om onze en uw veiligheid! Meer regels, daarmee jagen jullie onze professionals de sector uit. En de gevolgen van grote tekorten, die liggen nog vers in ons geheugen (Schiphol). Zijn er straks nog voldoende tevreden en enthousiaste beveiligers in jullie regio?
Leon Vincken – directeur VBe NL
